علی‌بابا | از یک دفتر کوچک تا آژانس آنلاین پیشرو سفر
چطور می‌شه وقتی دنیا به خاطر یه ویروس قفل می‌کنه و سفرها به صفر می‌رسه، یه استارتاپ نه‌تنها زنده بمونه، بلکه به غول صنعت گردشگری تبدیل بشه؟ علی‌بابا، یه استارتاپ ایرانی، با یه دفتر کوچیک شروع کرد اما تو دل بحران کرونا، راهی برای رشد پیدا کرد. سقوط صنعت گردشگری تو سال ۱۳۹۸، با کاهش ۸۰٪ سفرها، می‌تونست نقطه پایان باشه، اما برای علی‌بابا شد نقطه شروع یه تحول بزرگ. این داستان پر از عدد و رقم‌های واقعی و درس‌های الهام‌بخشه که نشون می‌ده چطور یه ایده ساده می‌تونه میلیون‌ها سفر رو رقم بزنه. بیا باهم این مسیر پرچالش رو مرور کنیم.
قسمت ۱: شروع و بستر
علی‌بابا سال ۱۳۹۳ تو تهران به دنیا اومد، وقتی اقتصاد ایران زیر فشار تحریم‌ها و تورم بود و اکوسیستم استارتاپی تازه داشت شکل می‌گرفت. تو اون روزا، خرید بلیت هواپیما، قطار یا رزرو هتل معمولاً با مراجعه حضوری به آژانس‌های مسافرتی انجام می‌شد که پر از دردسر بود: وقت‌گیر، غیرشفاف و گاهی گرون. مجید حسینی‌نژاد، بنیان‌گذار علی‌بابا، با یه تیم کوچیک ایده‌ای ساده داشت: یه پلتفرم آنلاین برای خرید بلیت و خدمات سفر.
چالش کلیدی؟ وقتی کرونا تو زمستون ۱۳۹۸ صنعت گردشگری رو زمین زد، علی‌بابا با افت فروش ۶۴٪ نسبت به سال ۹۷ روبه‌رو شد. طبق گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، صنعت گردشگری جهانی که ۱۰٪ تولید ناخالص جهان رو تشکیل می‌داد، به خاطر کرونا به آمار سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ برگشت. تو ایران، فقط ۴۰٪ مردم به اینترنت پرسرعت دسترسی داشتند و اعتماد به خرید آنلاین بلیت هنوز کامل جا نیفتاده بود. علی‌بابا باید هم اعتماد کاربرها رو جلب می‌کرد و هم تو بحرانی بی‌سابقه دووم می‌آورد.
قسمت ۲: مسیر و سدها
رشد علی‌بابا اصلاً آسون نبود. تو سال‌های اولیه، رقابت با آژانس‌های سنتی و استارتاپ‌های دیگه مثل فلایتیو، کار رو سخت می‌کرد. جذب کاربر تو فضایی که مردم به خرید حضوری عادت داشتند، نیاز به فرهنگ‌سازی داشت. هزینه‌های سرور، توسعه اپلیکیشن و تبلیغات هم فشار مالی زیادی به تیم وارد می‌کرد. پیدا کردن نیروی فنی متخصص برای ساختن یه پلتفرم پایدار هم خودش یه چالش بود.
کرونا بدترین ضربه رو زد. طبق گفته مسعود طباطبایی، مدیرعامل علی‌بابا، تو بهار ۹۹، فروش نوروزی که معمولاً اوج درآمد بود، به خاطر لغو سفرها و افزایش ۷۷٪ استرداد خدمات، عملاً به صفر رسید. علی‌بابا مجبور شد ۱۸۲ نفر از کارمنداش رو تعدیل کنه، یه تصمیم سخت که به گفته طباطبایی، برخلاف میل باطنی تیم بود. با این حال، تا سال ۱۴۰۰، علی‌بابا تونست بیش از ۶ میلیون خدمت سفر بفروشه و ۴۵٪ بازار گردشگری آنلاین ایران رو در اختیار بگیره.
قسمت ۳: نقطه عطف و راه‌حل‌ها
علی‌بابا چطور از این بحران عبور کرد؟ با یه Pivot هوشمندانه و تمرکز روی کاربر. وقتی سفرهای حضوری متوقف شد، علی‌بابا به سرعت به سمت بهینه‌سازی فرآیندها و گسترش خدمات دیجیتال رفت. راه‌اندازی مارکت‌پلیس تور، که به آژانس‌های مسافرتی اجازه می‌داد محصولاتشون رو آنلاین بفروشن، یه نقطه عطف بود. این پلتفرم تو یه سال رشدی ۱۱ برابری تو تعداد فروش و ۳۰ برابر تو حجم ریالی داشت. ویژگی (Feature): امکان جست‌وجوی پیشرفته بلیت و اقامتگاه.
مزیت (Advantage): پیدا کردن سریع بهترین گزینه‌ها با فیلترهای دقیق.
سود کاربر (Benefit): تو به‌عنوان یه فریلنسر یا دانشجو می‌تونی تو چند ثانیه بلیتی ارزون برای سفر به مشهد یا یه اقامتگاه بوم‌گردی پیدا کنی و بودجه‌ت رو مدیریت کنی.
یه تصمیم کلیدی دیگه، مدیریت استرداد خدمات بود. علی‌بابا با مذاکره با تأمین‌کننده‌های داخلی و خارجی، تونست ۹۸٪ خدمات سفر رو استرداد کنه و اعتماد کاربرها رو حفظ کنه. تجربه دورکاری هم به تیم کمک کرد تا تو شرایط قرنطینه، پشتیبانی ۲۴ ساعته با ۱۸۰۰۰ تماس روزانه ارائه بده.
قسمت ۴: درس‌ها و الهام
مسیر علی‌بابا برای هر دانشجو، فریلنسر یا صاحب کسب‌وکار کوچیکی درس‌های زیادی داره:
از بحران‌ها فرصت بساز: علی‌بابا تو کرونا با راه‌اندازی مارکت‌پلیس تور، بازار رو زنده کرد. تو هم می‌تونی از مشکلات، راه‌حل‌های خلاقانه پیدا کنی.
کاربر محور باش: علی‌بابا با استرداد ۹۸٪ خدمات و پشتیبانی قوی، اعتماد کاربرها رو جلب کرد. تو هم تو کسب‌وکارت، نیاز مشتری رو اولویت بذار.
انعطاف‌پذیر باش: Pivot به سمت خدمات دیجیتال، علی‌بابا رو نجات داد. تو هم آماده تغییر مسیر باش اگر لازم شد.
داده‌ها رو دست‌کم نگیر: علی‌بابا با تحلیل رفتار کاربر، خدماتش رو بهتر کرد. تو هم از بازخورد مشتری‌هات برای رشد استفاده کن.
تیم قوی بساز: علی‌بابا با وجود تعدیل‌ها، تونست با یه تیم منسجم به موفقیت برسه. دنبال آدمای بااستعداد برای ایده‌ت باش.
جمع‌بندی
مسیر علی‌بابا نشون می‌ده که حتی تو بدترین بحران‌ها، مثل وقتی که کرونا صنعت گردشگری رو زمین زد، می‌شه با خلاقیت و پشتکار یه آینده روشن ساخت. از یه دفتر کوچیک تو تهران تا یه پلتفرم که ۸۰ میلیون سفر رو مدیریت کرده، علی‌بابا ثابت کرد که چالش‌ها فقط پله‌های موفقیته. تو هم می‌تونی با یه قدم کوچیک، مسیر رویاهات رو شروع کنی. حالا نوبت توئه! اگه یه ایده تو سرته، منتظر چی هستی؟ قدم اول رو بردار، حتی اگه کوچیک باشه. برای اینکه تو این مسیر تنها نباشی، تو کانال تلگرام هموار عضو شو یا مقالات سایت رو دنبال کن. هموار فقط یه فضای فیزیکی نیست؛ جاییه برای پرورش ایده و پیدا کردن همراهای مسیرت.
