دیجی‌پی | از سرویس پرداخت جانبی تا فین‌تک پیشرفته در دل دیجی‌کالا
تصور کن، در دنیایی که پرداخت‌های دیجیتال همه چیز رو راحت کردن، اما رقابت با فین‌تک‌های مستقل مثل آپ یا زرین‌پال انگار دیواری بلند جلوت می‌کشه و می‌گه "نمی‌تونی نوآوری کنی!" چطور ممکنه از یک سرویس جانبی، یک غول فین‌تک بسازی؟ دیجی‌پی دقیقاً همین کار رو کرد – از یک درگاه پرداخت ساده در دل دیجی‌کالا، تبدیل شد به پلتفرمی پیشرفته با بیش از ۲ میلیون کاربر فعال. این داستان واقعی، پر از چالش‌هایی مثل رقابت شدید و نیاز به نوآوری مالی در شرایط اقتصادی سخت ایران، اما با داده‌های واقعی مثل ۱۰.۶ میلیون تراکنش والت و سرمایه‌گذاری‌های کلیدی، نشون می‌ده که چطور استراتژی و خلاقیت می‌تونه بازی رو عوض کنه. اگر تو هم نسل Z یا فریلنسری که ایده‌ای فین‌تکی داری، ادامه رو بخون تا ببینی چطور قدم‌های کوچک، به موفقیت‌های بزرگ ختم می‌شن.
قسمت ۱: شروع و بستر
دیجی‌پی در سال ۲۰۱۸، درست وقتی که اقتصاد ایران زیر فشار تحریم‌ها و قوانین ناکافی برای فین‌تک‌ها بود، به عنوان بازوی مالی دیجی‌کالا راه‌اندازی شد. اون موقع، بازار فین‌تک ایران در حال رشد بود اما پر از چالش – رقابت با فین‌تک‌های مستقل که خدمات سریع و نوآورانه ارائه می‌دادن، و نیاز به ایجاد نوآوری‌های مالی مثل پرداخت‌های قسطی بدون وابستگی به بانک‌های سنتی. دیجی‌پی هدفش ترکیب فین‌تک با ایکامرس بود تا دسترسی مالی رو برای میلیون‌ها کاربر راحت‌تر کنه.
طبق داده‌های اکوسیستم فین‌تک ایران، در سال ۲۰۱۸ سرمایه‌گذاری جهانی فین‌تک حدود ۱۲۰ میلیارد دلار بود، اما در ایران به خاطر تحریم‌ها و زیرساخت‌های ضعیف، استارتاپ‌ها باید محلی فکر می‌کردن. دیجی‌پی با تمرکز روی درگاه پرداخت یکپارچه (UPG)، خلأ رو پر کرد و حالا بخشی از بازاریه که ارزشش بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان تراکنش والت داره.
قسمت ۲: مسیر و سدها
مسیر دیجی‌پی پر از دست‌انداز بود، اما این سختی‌ها بود که اون رو قوی‌تر کرد. از نظر مالی، جذب سرمایه در شرایط تحریم‌ها و رقابت با فین‌تک‌های مستقل مثل آپ که بازار پرداخت رو قبضه کرده بودن، چالش بزرگی بود – دیجی‌پی باید نوآوری می‌کرد تا متمایز بشه. بازار هم رقابتی بود؛ فین‌تک‌های مستقل با خدمات سریع‌تر، سهم بیشتری می‌گرفتن و ایجاد نوآوری مالی مثل BNPL رو سخت می‌کرد. از نظر تکنولوژی، محدودیت‌های اینترنتی (مثل اختلالات ۲۰۲۲ که ۸۷۵ میلیون دلار ضرر به اقتصاد ICT زد) و قوانین ناکافی، رشد رو کند کرد. تیم هم مشکل داشت – شروع با تمرکز روی دیجی‌کالا، اما گسترش به خارج از اکوسیستم نیاز به تیم بزرگ‌تر داشت.
با این حال، داده‌ها نشون می‌دن که این چالش‌ها بی‌ثمر نبود: تا ۲۰۲۳، دیجی‌پی ۲ میلیون نصب فعال داشت، ۱۰.۶ میلیون تراکنش والت پردازش کرد و حجم تراکنش‌ها به ۱۵ هزار میلیارد تومان رسید. همچنین، بیش از ۲.۵ میلیون کاربر از خدمات وام‌دهی استفاده کردن و سرمایه‌گذاری‌هایی مثل فروش ۲۰ درصد سهام به بانک تجارت در ۲۰۲۲، کمک کرد تا ادامه بدن. این اعداد واقعی نشون می‌دن که مسیر پر از تلخی بود، اما ارزش جنگیدن رو داشت.
قسمت ۳: نقطه عطف و راه‌حل‌ها
نقطه عطف دیجی‌پی وقتی رسید که تیم با خلاقیت و تغییر استراتژی، از رقابت عبور کرد. یکی از تصمیم‌های کلیدی، جذب سرمایه از بانک تجارت در اکتبر ۲۰۲۲ بود – فروش ۲۰ درصد سهام برای توسعه لندتک، که کمک کرد نوآوری‌های مالی رو پیش ببرن. همچنین، پیوت روی مدل BNPL در ۲۰۲۱، جایی که پرداخت قسطی رو بدون بهره راه‌اندازی کردن، و توسعه eNotes در ۲۰۲۲ برای اعتباردهی واقعی‌زمان در ۱۵ دقیقه. از چارچوب‌های مدیریتی مثل تمرکز روی مالی فراگیر (financial inclusion) و شراکت با بانک ملت در ۲۰۲۲ استفاده کردن تا منابع اعتباری رو متنوع کنن.
حالا بیایم با FAB نگاه کنیم: ویژگی (Feature) دیجی‌پی، BNPL برای خرید قسطی هست – مزیت (Advantage) اینه که در رقابت با فین‌تک‌های مستقل، نوآوری مالی بدون بهره ارائه می‌ده – و سود کاربر (Benefit) اینه که فریلنسرها یا نسل Z می‌تونن خریدهای بزرگ مثل لپ‌تاپ رو قسطی انجام بدن، بدون فشار مالی فوری، و بیش از ۶۱۰ هزار کاربر منحصربه‌فرد تا حالا ۱ هزار میلیارد تومان اعتبار گرفتن.
قسمت ۴: درس‌ها و الهام
با شراکت شروع کن: مثل دیجی‌پی که با بانک‌ها شراکت کرد تا رقابت رو پشت سر بذاره، تو هم می‌تونی ایده‌ت رو با کسب‌وکارهای بزرگ‌تر ترکیب کنی – حتی اگر دانشجو باشی، یک اپ پرداخت ساده می‌تونه در رو باز کنه.
نوآوری رو محلی کن: چالش ایجاد نوآوری مالی در رقابت شدید، درس دیجی‌پی اینه که روی نیازهای محلی مثل BNPL تمرکز کن؛ برای فریلنسرها، این یعنی ساخت ابزارهایی که پرداخت‌های پروژه‌ای رو آسان کنه.
داده‌ها رو اولویت بده: با ردیابی ۲ میلیون کاربر، تصمیم‌های هوشمند گرفتن؛ تو هم metrics مثل تعداد تراکنش‌ها رو چک کن تا بدونی کجا سرمایه‌گذاری کنی.
از تحریم‌ها فرصت بساز: محدودیت‌ها دردسره، اما دیجی‌پی با تمرکز روی اکوسیستم داخلی رشد کرد – برای صاحبان کسب‌وکار کوچک، این یعنی بومی‌سازی خدمات فین‌تکی.
تیم و شبکه بساز: گسترش از دیجی‌کالا به خارج، نشون می‌ده که همراهان بانکی و فنی کلید هستن – برای نسل Z، این یعنی جوین شدن بهコミュニتی‌ها برای یافتن سرمایه‌گذار.
جمع‌بندی
این مسیرها هیچ‌وقت ساده نیستن، دوست من – پر از شب‌های بی‌خوابی، شکست‌های کوچک و چالش‌هایی مثل رقابت شدید که انگار هیچ‌وقت تموم نمی‌شن. اما داستان دیجی‌پی نشون می‌ده که حتی از دل این تاریکی‌ها، می‌شه آینده‌ای روشن ساخت؛ با خلاقیت، استقامت و کمی ریسک. تو هم می‌تونی، حتی اگر فقط یک ایده کوچک داری، امروز یک قدم بردار – شاید راه‌اندازی یک سرویس پرداخت محلی یا اپ فین‌تکی. اگر می‌خواهی در مسیر ایده‌ات تنها نباشی، در کانال تلگرام هموار عضو شو یا مقالات سایت رو دنبال کن.
هموار فقط یک فضای فیزیکی نیست؛ جایی است برای پرورش ایده و یافتن همراهان مسیر.
