چرا همیشه همه اولویت‌اند؟
شاید برایت آشنا باشد این حس که همیشه صدای دیگران بلندتر از صدای توست. همیشه خواسته‌های دیگران فوراً برآورده می‌شود، اما نوبت به تو که می‌رسد، یا خسته‌ای، یا شرایطش نیست، یا احساس گناه اجازه نمی‌دهد «نه» بگویی. گویی انگار برنامه زندگی‌ات برای خدمت به دیگران نوشته شده است. اگر تا به حال با خودت فکر کرده‌ای که "چرا من همیشه در اولویت آخرم؟"، این مقاله برای توست.
تله اطاعت یکی از طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه است که در نظریه طرح‌واره‌درمانی جفری یانگ تعریف شده. فردی که گرفتار این تله است، برای حفظ تأیید دیگران یا جلوگیری از خشم و تنبیه، نیازهای خود را سرکوب می‌کند و مدام در حال برآورده کردن خواسته‌های دیگران است. ریشه این تله معمولاً در کودکی شکل می‌گیرد؛ جایی که کودک یاد می‌گیرد مخالفت مساوی است با طرد، تنبیه یا شرمندگی.
تأثیر تله اطاعت در رشد فردی و حرفه‌ای:
در فضای کاری یا تیمی، تله اطاعت می‌تواند مسیر رشد را مسدود کند. فرد مطیع، اغلب کارهای سنگین‌تری برعهده می‌گیرد، کمتر درخواست افزایش حقوق یا ارتقا می‌کند و از ترس نارضایتی دیگران، نظرش را بیان نمی‌کند. در استارتاپ‌ها یا پروژه‌های گروهی، این تله می‌تواند باعث فرسودگی، بی‌انگیزگی یا حتی احساس بی‌عدالتی شود.
نشانه‌های فعال بودن این تله:
* احساس گناه شدید هنگام "نه" گفتن
* تصمیم‌گیری بر اساس خواسته‌های دیگران
* ناتوانی در ابراز نیازهای شخصی
* احساس خشم یا رنجش فروخورده نسبت به اطرافیان
* انجام کارهایی که دوست ندارید، فقط برای حفظ رابطه یا اجتناب از تنش
5. راهکارهای مواجهه با تله اطاعت:
تمرین نه گفتن با مهربانی:
از جملات ساده و محترمانه شروع کنید، مانند: «الان نمی‌تونم، ولی اگر شد بعداً کمک می‌کنم».
نوشتن نیازهای شخصی:
لیستی از نیازها و خواسته‌های خود تهیه کنید و ببینید چقدر به آن‌ها توجه می‌کنید.
گفت‌وگوی درونی با کودک درون:
کودک درون شما هنوز از تنبیه و طرد می‌ترسد. با او مهربان باشید و اطمینان بدهید که حالا بزرگ شده‌اید و می‌توانید از خودتان مراقبت کنید.
تمرین اولویت‌بندی:
یاد بگیرید خودتان را در لیست اولویت‌ها بگذارید. برای این کار می‌توانید از تکنیک «یک ساعت در روز برای خودم» استفاده کنید.
پرسشنامه سنجش تله اطاعت (امتیاز از 1=اصلاً تا 5=کاملاً موافقم):
7. اغلب نیازهای خود را نادیده می‌گیرم تا دیگران ناراحت نشوند.
8. وقتی کسی از من درخواست کمک می‌کند، حتی اگر وقت نداشته باشم، نمی‌توانم نه بگویم.
9. احساس می‌کنم باید همیشه مطابق میل اطرافیانم رفتار کنم.
10. بیان کردن نیازهایم برایم سخت است.
11. از مخالفت کردن با دیگران می‌ترسم.
12. نارضایتی‌ام را در دل نگه می‌دارم تا مبادا رابطه خراب شود.
13. بعد از انجام خواسته دیگران، احساس خشم یا ناراحتی دارم.
14. موفقیت یا خوشحالی خودم را کمتر از دیگران مهم می‌دانم.
15. احساس می‌کنم اگر مخالفت کنم، دوستم نخواهند داشت.
16. برای جلب رضایت دیگران، بیشتر از توانم کار می‌کنم.
امتیازها را جمع بزنید:
* 10 تا 20: تله اطاعت در شما فعال نیست یا بسیار خفیف است.
* 21 تا 35: این تله به‌طور متوسط در شما وجود دارد و بهتر است روی آن کار کنید.
* 36 تا 50: احتمالاً تله اطاعت به‌شدت بر رفتار و تصمیمات شما اثر گذاشته. توصیه می‌شود از مشاوره یا همراهی حرفه‌ای بهره بگیرید.
نتیجه‌گیری:
اگر حس می‌کنی همیشه در خدمت دیگرانی و برای خودت وقتی نمی‌ماند، وقت آن رسیده که به صدای درونت گوش بدهی. تله اطاعت می‌تواند مسیر شغلی، روابط و رشد فردی‌ات را کند یا حتی متوقف کند. اما آگاهی، قدم اول رهایی است. در فضای کاری «هموار»، می‌توانی تمرین ابراز وجود، مدیریت مرزها و رشد سالم را با همراهانی مشابه تجربه کنی.
برای مطالعه مقالات بیشتر درباره تله‌های روانی و راه‌های رهایی از آن‌ها، یا عضویت در فضای کار اشتراکی «هموار» به عنوان بستری برای تمرین رشد شخصی، \[همین حالا عضو شو] یا به کانال تلگرام هموار بپیوند.
