وقتی همه چیز تنها به دوش توست
آیا تا به حال احساس کردی وسط یک پروژه‌ی سنگین هستی، ولی هیچ‌کس نیست که حتی یک سؤال ساده‌ات را جواب بدهد؟ یا وقتی به کمک نیاز داری، اطرافیانت بی‌تفاوت‌اند یا ناگهان ناپدید می‌شوند؟ این حسِ سنگینِ تنها ماندن در سختی‌ها، برای بسیاری از ما آشناست. شاید بارها پیش آمده که از خودت پرسیده باشی: «چرا هیچ‌کس کمکم نمی‌کنه؟»
گاهی این احساس فقط یک موقعیت گذرا نیست، بلکه ریشه در یک الگوی عمیق روانی دارد؛ الگویی به‌نام **تله رهاشدگی**.
تله رهاشدگی یعنی چه؟
تله رهاشدگی یکی از الگوهای ناسازگار اولیه‌ای است که در نظریه طرحواره‌درمانی (Schema Therapy) به آن پرداخته شده است. این تله زمانی شکل می‌گیرد که کودک در سال‌های ابتدایی زندگی، تجربه‌های مکرر از ترک شدن، ناپایداری در روابط یا بی‌توجهی عاطفی را داشته باشد.
در نتیجه، فرد در بزرگسالی مدام نگران است که دیگران او را ترک خواهند کرد. حتی اگر روابطی سالم داشته باشد، باز هم اضطرابی پنهان او را آزار می‌دهد؛ انگار همیشه در آستانه‌ی تنها ماندن است.
اثرات تله رهاشدگی در محیط کاری و حرفه‌ای
در فضای کاری، این تله می‌تواند آسیب‌زننده باشد:
همکاری تیمی برای فرد دشوار می‌شود، چون دائماً نگران است کسی رهایش کند یا کار را نیمه‌کاره بگذارد.
نمی‌تواند راحت وظایف را به دیگران واگذار کند چون اعتماد ندارد کار ادامه پیدا کند.
در مواجهه با انتقاد یا بی‌توجهی جزئی، احساس طرد شدن می‌کند.
به تنهایی بار همه‌چیز را به دوش می‌کشد، چون از کمک خواستن واهمه دارد یا فکر می‌کند کسی نیست کمکش کند.
این تله مانعی بزرگ در مسیر راه‌اندازی کسب‌وکار، شکل دادن به روابط حرفه‌ای پایدار، و ایجاد تیم‌های موفق است.
نشانه‌های فعال بودن تله رهاشدگی
اگر موارد زیر را تجربه می‌کنی، ممکن است این تله در تو فعال باشد:
به شدت از تنها ماندن می‌ترسی، حتی در شرایطی که دلیلی ندارد.
در روابط کاری یا شخصی، مدام احساس ناامنی داری.
نمی‌توانی به دیگران تکیه کنی یا واگذاری کار برایت سخت است.
وقتی کسی جواب پیامت را نمی‌دهد، فوراً احساس طرد شدن می‌کنی.
گاهی خودت را از دیگران کنار می‌کشی تا «زودتر» از درد رها شدن در امان بمانی.
راهکارهای مواجهه با تله رهاشدگی
خودآگاهی اولین قدم است
یاد بگیر که این احساس ناشی از تجربه‌های گذشته است، نه لزوماً واقعیت حال حاضر.
آگاهانه روابط امن بساز
با افراد قابل اعتماد تعامل کن و یاد بگیر کمک خواستن ضعف نیست.
به تدریج کارها را واگذار کن
از کارهای ساده شروع کن و ببین چگونه دیگران همراهی می‌کنند.
باورهای خود را بازنویسی کن
به خودت یادآوری کن که «همیشه تنها نمی‌مانی» و دیگران می‌توانند حضور ثابتی داشته باشند.
تمرین «در لحظه بودن»
به جای پیش‌بینی فاجعه، به تجربه‌ی فعلی توجه کن.
درمانگری با رویکرد طرحواره
جلسات درمانی با متخصصان می‌تواند به بازسازی این طرحواره کمک کند.
پرسشنامه سنجش شدت تله رهاشدگی (بر اساس YSQ – Short Form)
به هر سؤال از ۱ تا ۵ امتیاز بده (۱= اصلاً در من نیست، ۵ = کاملاً در من هست)
۱. وقتی کسی از عزیزانم دیر جوابم را می‌دهد، نگران می‌شوم که مرا ترک کرده.
۲. فکر می‌کنم هیچ‌کس برای همیشه کنارم نمی‌ماند.
۳. در روابطم مدام می‌ترسم که دیگران رهایم کنند.
۴. وقتی کسی به من بی‌توجهی می‌کند، احساس طرد شدن می‌کنم.
۵. برای کمک گرفتن از دیگران مردد هستم چون فکر می‌کنم رها می‌شوم.
۶. حتی وقتی کسی به من اطمینان می‌دهد، باز هم نمی‌توانم کامل اعتماد کنم.
۷. همیشه نگرانم که شریک کاری یا عاطفیم برود.
۸. وقتی کسی با من مخالفت می‌کند، حس می‌کنم دیگر دوستم ندارد.
۹. فکر می‌کنم باید خودم همه چیز را اداره کنم چون هیچ‌کس نمی‌ماند.
۱۰. گاهی قبل از اینکه کسی رهایم کند، خودم رابطه را تمام می‌کنم.
نمره‌ات را جمع بزن
۱۰ تا ۲۰: تله رهاشدگی در تو ضعیف است.
۲۱ تا ۳۵: نشانه‌هایی از این تله در تو هست، به خودآگاهی بیشتر نیاز داری.
۳۶ تا ۵۰: این تله فعال است و بهتر است برای مدیریت آن اقدام کنی.
نتیجه‌گیری: از رهاشدگی به سمت ارتباط پایدار
تله رهاشدگی تجربه‌ای عمیق و دردناک است، اما رهایی از آن ممکن است. با آگاهی، تمرین و کمک تخصصی، می‌توان روابطی امن‌تر، حرفه‌ای‌تر و پایدارتر ساخت. فضای کار اشتراکی هموار، محیطی برای تجربه همکاری، تعامل و اعتمادسازی است. اگر آماده‌ای تله‌هایت را پشت سر بگذاری و در مسیر رشد قدم برداری، ما کنارت هستیم.
سایر مطالب روان‌شناختی را در وبلاگ هموار بخوان یا به \[کانال تلگرام هموار] بپیوند تا در مسیر رشد روانی‌ات تنها نباشی.
