چرا گاهی نمی‌تونم با احساس بقیه همراه شم؟
تا حالا شده دوستی ناراحت باشه و تو با خودت فکر کنی: «خب مگه این موضوع انقدر مهمه که گریه کنه؟» یا در جلسه کاری، همکار هیجان‌زده از ایده‌ای باشه و تو اصلاً این هیجان رو حس نکنی؟
این فاصله بین احساس ما و احساس طرف مقابل، اسم داره: Empathy Gap یا «شکاف همدلی».
شکاف همدلی یعنی ناتوانی در درک یا همراهی با حالت عاطفی دیگران، به‌ویژه وقتی خودت در وضعیت احساسی متفاوتی هستی.
اثرات منفی در کار و زندگی
- فریلنسرها: مشتری ناامید از اینکه تو جدیت یا اضطرابش را نمی‌فهمی. این یعنی قرارداد بعدی ممکن است لغو شود.
- دانشجوها: در پروژه گروهی، اختلاف‌ها بالا می‌گیرد چون هیچ‌کس تلاش نمی‌کند از زاویه دید دیگری نگاه کند.
- کارآفرین‌ها: تیم احساس می‌کند رهبرشان فقط روی اعداد و نتایج تمرکز دارد و دغدغه‌های انسانی را نمی‌بیند.
وقتی این شکاف پر نشود، روابط سرد می‌شود، همکاری سخت‌تر می‌شود و حتی بهترین ایده‌ها هم در مسیر اعتماد از دست می‌روند.
حالا تصور کن:
وقتی کسی ناراحت است، بتوانی بفهمی چرا این موضوع برایش مهم است، حتی اگر برای تو کوچک باشد.
در جلسه، هیجان یا نگرانی دیگران را حس کنی و واکنش متناسب نشان دهی.
در مذاکره، هم مشتری و هم تو حس کنید که «طرف مقابل حرف من رو شنید و فهمید».
نتیجه؟ همکاری روان‌تر، روابط عمیق‌تر، اعتماد دوطرفه و فضای کاری که در آن همه راحت‌تر ایده و احساس خود را بیان می‌کنند.
مدل پیشنهادی: Perspective Taking
Perspective Taking یعنی به‌طور آگاهانه سعی کنی دنیا را از زاویه دید طرف مقابل ببینی. نه فقط شنیدن کلمات، بلکه تلاش برای تصور شرایط، تجربه‌ها و احساسات او.
چطور تمرینش کنیم؟
- مکث قبل از قضاوت:
قبل از اینکه بگویی «این مهم نیست» یا «بی‌دلیل ناراحته»، چند ثانیه صبر کن.
- سؤال شفاف‌کننده بپرس:
به‌جای حدس زدن، بپرس «می‌تونی برام توضیح بدی چی باعث شد این حس رو داشته باشی؟»
- بازگویی با لحن همدلانه:
حرف طرف را با کلمات خودت تکرار کن: «پس چیزی که می‌گی اینه که فشار پروژه باعث شده احساس خستگی کنی.»
- خودت را در جای او بگذار:
حتی اگر شرایطش را تجربه نکردی، سعی کن بپرسی «اگر من جای او بودم، با این پیش‌زمینه، چه حسی داشتم؟»
چرا جواب می‌دهد؟
چون شنیده‌شدن، حتی قبل از حل مشکل، بزرگ‌ترین نیاز انسانی است.
چون باعث کاهش تنش و باز شدن مسیر گفتگو می‌شود.
چطور هموار کمک می‌کند
در هموار، همدلی فقط یک مهارت نرم نیست؛ یکی از پایه‌های ساختن جامعه‌ای سازنده است.
- کارگاه‌های تعامل انسانی: تمرین‌های عملی Perspective Taking در سناریوهای واقعی کاری.
- گفتگوهای هموار: فضایی که می‌توانی بدون ترس از قضاوت، احساساتت را بیان کنی و از زاویه دید دیگران بشنوی.
- فرهنگ گوش دادن فعال: ما در هموار یاد می‌گیریم قبل از پاسخ دادن، واقعاً بفهمیم.
هموار فقط یک فضای فیزیکی نیست؛ یک فرهنگ ارتباطی است که شکاف‌های همدلی را پر می‌کند.
نتیجه‌گیری
شکاف همدلی ممکن است آرام و بی‌صدا روابط کاری و شخصی را فرسوده کند. با تمرین Perspective Taking، می‌توانی این شکاف را پر کنی، اعتماد بسازی و مسیر همکاری را هموارتر کنی.
اگر می‌خواهی این مهارت را در کنار یک جامعه حمایتگر یاد بگیری و تمرین کنی، به کانال تلگرام هموار سر بزن یا به فضای کار و کارگاه‌های ما بیای.
هموار جایی است که یاد می‌گیری «دیدن از نگاه دیگران» چطور دنیا را تغییر می‌دهد.
